فرآیند ساخت سنگ دگرگونی از منشا سنگ آذرین
چگونه سنگ آذرین به سنگ دگرگونی تبدیل می شود؟ این سوال پایه و اساس سنگ شناسی تخصصی را به خود اختصاص داده است. همانطور که می دانید صخره ها بخش اساسی سیاره ما یعنی زمین هستند. آنها پوسته زمین را میسازند و دریچه ای به گذشته زمین شناسی زمین برای ما باز می کنند. طی میلیونها سال، فرآیندهای زمینشناسی منجر به پیدایش سه نوع سنگ اصلی شده اند: سنگهای رسوبی، سنگهای دگرگونی و سنگهای آذرین. هر یک از این سنگ ها مشخصات منحصر به فردی دارند و طی فرآیندهای مختلفی شکل میگیرند. در این مقاله تخصصی قصد داریم به بررسی فرآیند تبدیل سنگ های آذرین، به سنگ های دگرگونی بپردازیم.
نحوه تشکیل سنگ دگرگونی، شامل فرآیندهای بسیار پیچیده ای است. این سنگ ها در نتیجه تغییر شیمیایی و فیزیکی سنگ های رسوبی یا آذرین ایجاد می شوند. همچنین عواملی مانند دما، فشار و فعالیت شیمیایی بالا در اعماق پوسته زمین، می تواند انجام این فرآیند را تسهیل کند. سنگهای آذرین موجود در اعماق زمین به دلیل تکتونیک صفحه و سایر فرآیندهای زمینشناسی، در معرض دما و فشار بالا قرار میگیرند. این شرایط باعث تغییر در ساختار معدنی، بافت سنگ و در نتیجه تشکیل سنگ دگرگونی می شوند.
در پاسخ به این سوال که چگونه سنگ آذرین به سنگ دگرگونی تبدیل می شود، بررسی های دیگری نیز انجام شده است. نتایج نشان میدهد مواد معدنی موجود در سنگ آذرین می توانند در اثر گرما و فشار به اشکال جدید، تبلور مجدد پیدا کنند. در نتیجه این تبلور تدریجی و ترجیحی کانی ها، سنگ های دگرگونی طی میلیون ها سال تشکیل میشوند.
مشخصه بارز و ویژگی سنگ دگرگونی
مقاومت بسیار بالا:
اولین ویژگی سنگ دگرگونی که می توان آن را مهم ترین ویژگی نیز به حساب آورد، مقاومت بسیار بالای این سنگ است. همانطور که در بخش پیشین اشاره کردیم، سنگ های آذرین طی دما و فشار بالا در اعماق زمین مذاب می شوند. این مذاب خمیری شکل می تواند در جهت های مختلف تشکیل کانی بدهد. در نتیجه تشکیل کانی در جهت های مختلف، سنگ هایی تشکیل می شوند که مقاومت و استحکام بیش تری نسبت به سنگ آذرین دارند.
تخلخل پایین:
سنگ های دگرگونی نسبت به سنگ های آذرین تخلخل بسیار پایینی دارند. تخلخل به معنای میزان نفوذپذیری سنگ در برابر عوامل خارجی مانند آب و ذرات ریز است. علت تخلخل بسیار پایین سنگ های دگرگونی، قرارگیری در فشار بسیار بالا است. فشار مضاعف باعث پر شدن درزها و شکاف های خالیِ موجود در سنگ های دگرگونی می شود. درنتیجه این سنگ ها بسیار متراکم، فشرده و کم تخلخل تر از سنگ های رسوبی و آذرین هستند.
مقاوم به دما:
پس از پاسخ به این سوال که چگونه سنگ آذرین به سنگ دگرگونی تبدیل می شود، حالا نوبت به بررسی مقاومت دمایی آن رسیده است. انواع سنگ دگرگونی نسبت به دمای بالا مقاومت بسیار زیادی دارند. این ویژگی به دلیل تشکیل این سنگ ها در شرایط دمایی بسیار بالا است. از معروف ترین نمونه های سنگ دگرگونی مقاوم به دما، می توان به سنگ مرمر، ماریپوزیت، کوارتزیت و فیلیت اشاره کرد.
